Noordwijk is niet altijd Noordwijk geweest. Door de eeuwen heen zijn er delen afgesplitst, zijn er weer delen bijgekomen en hebben de bewoners met verschillende bestuursvormen te maken gehad: ambacht, stad, heerlijkheid, gemeente. Een poging om de veranderingen in kaart te brengen. Zie ook Bestuursgeschiedenis en Bevolkingsgroei.
Kloos, in zijn Noordwijk in de loop der eeuwen, laat ons op een kaart zien hoe Northgo, de voorloper van Noordwijk, er in de negende eeuw moet hebben uitgezien. Daar zal flink wat fantasie aan te pas zijn gekomen. Enkele begrenzingen zijn duidelijk: in het westen de duinen, in het oosten de Ondiepe Rijn en de Maesloot. Aan de zijde van Katwijk is het een beetje vaag: waarschijnlijk werd bedoeld dat het gebied liep tot aan de toenmalige monding van de Rijn. De Plas, de Cley, Rhynsouver en Hornum staan aan de zuidzijde van de Northgodijk als Noordwijks grondgebied aangegeven.
Noordelijk houdt het wel zo'n beetje op bij wat later de Duyndam werd, maar zijn er nog flinke brokken wildernis die verderop zullen overgaan in de Haarlemmerhout. In het zuidelijkste deel van die wildernis ontstaat ook een nederzetting, die Noirtich in den Houte zal gaan heten.
 1231 Lange tijd weten we niets van het grondgebied. In 1231 echter wordt het oude ambacht Northgo verdeeld tussen de twee zonen van Hugo van Noordwijk, Gerard en Willem. Willem wordt ambachtsheer van Noordwijkerhout, Gerard van Noordwijk.
1398/9 Geruime tijd later vindt er een verandering plaats die maar een kort leven beschoren zal zijn: een deel van het ambacht Noordwijk krijgt stadsrechten. In 1399 is het daarmee alweer afgelopen en gaat het ambacht Noordwijk op de oude voet verder.
1415 De eerstvolgende grote verandering is in 1415. Dan wordt Nicolaas van Ruijven beleend met een stuk land vanaf de Duyndam noordwaarts, aan de landzijde van de duinen. Dat wordt de heerlijkheid Langeveld die daarmee niet meer tor het rechtsgebied van Noordwijk hoort.
1439 Vervolgens wordt een gebied tussen de grens met Voorhout en de Zuidbroek, en tussen de Woensdagsche Watering en de grens met Noordwijkerhout, van Noordwijk afgesplitst en een afzonderlijke heerlijkheid gaat vormen, die later Offem zal gaan heten.
Voor het Hoogheemraadschap van Rijnland werd voor Noordwijk, Offem, Langeveld en Noordwijkerhout steeds één ambachtsrekening opgesteld.
1449 Daarmee hebben we het met bestuurlijke afsplitsingen wel gehad, want de nieuwe heerlijkheid Ter Lucht, die in 1449 ontstaat, is niet zozeer een afsplitsing van het ambacht Noordwijk, als wel een deel van de grafelijkheidswildernis (de duinen) dat door de graaf uitgegeven is. Maar omdat dat eeuwen later ook Noordwijk wordt, toch maar opgenomen.
1514 De oppervlakte van het ambacht Noordwijk is in dit jaar 1.249 morgen en 1½ hont, wat gelijk staat aan 1.063,86 ha. Waarschijnlijk zijn Langeveld en Offem ook hierin begrepen want er staat bij vermeld dat tot Noortich thuys behoort 182 morgen en 4 hont. In 1541-42 is er een meting geweest die uitwees dat Offem 202 morgen en 4 hont besloeg (173,71 ha).
1577 Samen met Noordwijkerhout beslaat Noordwijk in dit jaar 2.492 morgen 4½ hont wat evenveel is als 2122,83 ha.  In 1514 was Noordwijkerhouts grondgebied omtrent 1.000 morgen.
1599 In 1599 en 1612 zijn er kennelijk onduidelijkheden geweest over de grens tussen Noordwijk en Noordwijkerhout, bij de duinen. Er zijn door landmeters verschillende kaarten van dit grensgebied vervaardigd. Hieronder die van Floris Jacobsz uit 1599. De kenmerkende haakse bochten in de grens waren er dus toen ook al.
1612 Een kleine grenscorrectie vindt plaats tussen Noordwijk en Offem, als blijkt dat het nieuwe huis Offem op Noordwijks grondgebied is gebouwd. Later te zien (1687) als uitstulping aan de westzijde van Offem.
1632 Er wordt een oppervlakte gerapporteerd van 1.604 morgen en 496 roeden. Dit is in elk geval met Langeveld en Offem samen en staat gelijk aan 1.366,67 ha.
1667In Costume van Rhynland van Simon van Leeuwen wordt een oppervlakte gemeld van 2.880 morgen en 350 roeden. Dat is nogal een groot verschil, maar Van Leeuwen heeft zowel Duin- als vruchtdragende grond meegerekend.  Metrisch is dat 2.542,5 ha.
1687

De kaart van Rijnland van 1642, bijgewerkt 1687, laat in geel het grondgebied van Noordwijk zien. Rechtsmidden loopt het in dezelfde kleur in het Langeveld door. Opvallende gebiedsnamen v.l.n.r.: Rynsouver, Keyserswey, De Plas, De Cley, Duijnpolder, De Nes.
Noordwijk op Zee lijkt wel heel erg vergeten, maar op de kaarten van 1615 staat dat ook al niet als ambachtsgbied aangegeven. 
1795De oppervlakte zou hetzelfde zijn als in de jaren 1632 en 1732, althans volgens de Nederlandsche Stads-en dorpsbeschrijver uit 1799.
De gegevens over het grondgebied van Noordwijk vóór de Franse tijd zijn dus bepaald karig te noemen. Hoogstens kun je eruit aflezen dat er tussen 1514 en 1632 wel wat land in cultuur gebracht is. Overigens moet er bij de weinige oppervlaktegegevens, als je ze wil vergelijken met de latere cijfers, rekening mee houden dat in waarschijnlijk alle genoemde gevallen het gaat om belastbare grond, d.w.z. dat gemeenschappelijke wegen e.d. er niet in begrepen zijn.
Zo meteen zien we veel grotere oppervlaktes dan in de 16e en 17e eeuw, dat komt naast de hiervoor genoemde omstandigheid vooral omdat het duingebied niet tot het rechtsgebied van het ambacht Noordwijk behoorde. 
1812 Toen de stofwolken na de Bataafsche Revolutie waren opgetrokken, bleek de gemeente van de Beide Noordwijken, Offem en Langeveld te zijn ontstaan. Ook Ter Lucht en het overige duingebied behoort tot de nieuwe gemeente (die rare kaarsrechte grens met Zandvoort is dus toen met een liniaaltje getrokken), maar de zee werd niet bij gemeenten ingedeeld.

In 1812 is het Kadaster begonnen met het registreren van gemeentegrenzen. Vanaf 1813, toen Nederland weer onafhankelijk geworden was maar de in Franse tijd opgebouwde centrale overheidsregistratie goeddeels in stand bleef, is er een uniforme, centrale registratie van en regelgeving over gemeentegrenzen. Hieronder het eerste kadastrale verzamelplan uit 1818.
1818
1832

In 1832 was het Kadaster klaar met het opmeten van Nederland en weten we héél precies wat de oppervlakte van de gemeente is:  3.546 bunder, 15 roeden, 97 ellen + 30 bunder, 88 roeden en 11ellen. Dat waren dus wel metrische bunders, roeden en ellen in die tijd. Het eerste totaal is belastbare grond, het tweede onbelastbaar, en het totaal generaal is dan 3.577,0408 ha.
1848 De nieuwe grondwet regelt dat voortaan dat gemeenten verenigd en gesplitst kunnen worden, en dat gemeentegrenzen door de wet kunnen worden veranderd. De zeggenschap van de Koning op dit punt was hiermee vervallen.
1867 Op deze kaart van J.Kuyper was Noordwijk 3.576 bunder groot (dus 3.576 ha) en dat komt toch heel aardig overeen met het getal van 1832.
1879 3.572,11  ha
1889/99 3.558,19  ha
1909 3.573  ha  (Oppervlakte met inbegrip der wateren tot de gemeenten behoorende)
1930 3.606  ha  (Oppervlakte met inbegrip der wateren tot de gemeenten behoorende)
1947 3.615  ha  
1960 3.638  ha   (Oppervlakte land in km2: 36,38)
1969 Noordwijk doet heel bescheiden aan gebiedsuitbreiding: voor het bouwen van de wijk Boerenburg is een klein stukje grondgebied van Noordwijkerhout nodig. Links een uitsnede van de topografische kaart uit 1969, rechts uit die van 1974. Grens gewijzigd bij Wet van 14 mei 1969, Stb. 222.
1970 Katwijks expansiedrift is groter en het rukt een flink stuk noordwaarts op: links de  topografische kaart van 1964, rechts die van 1973. Duidelijk te zien is dat de grens met Noordwijk eerst ca 250m uit de watering ligt, en dan 9 jaar later op ca 1.100m. De grens is gewijzigd bij Wet van 10 juni 1970, Stb. 275 maar de Noordwijkers gaven zich niet zo maar gewonnen want de aanvraag was al van 1964. 
1971 3.605  ha. De opname is van 28 februari 1971 dus misschien heeft de grenswijziging van 1970 het in de telling nog niet gehaald. Want dat moet Noordwijk zeker toch wel 100 ha gekost hebben. 
1983 Een grondwetsherziening maakt het mogelijk dat de wijziging van gemeentegrenzen wordt gedelegeerd. Dat is ook in 1984 gebeurd want vanaf dat jaar zijn gemeentegrenswijzigingen mogelijk d.m.v. een Algemene Maatregel van  Bestuur (Amvb). Wijzigingen en herindelingen door een wetswijziging blijven echter ook nog mogelijk. 
1990 In dit jaar krijgen we er opeens een heleboel grond bij. Nou ja grond, zeewater. Bij wet van 2 november 1990 wordt een deel van de Noordzee, die tot dan toe kennelijk een aparte kadastrale gemeente was, aan Noordwijk toegevoegd. Art. 3 van de wet: De grenzen in de Noordzee van de hierna te noemen gemeenten worden bepaald op de noordelijke dan wel westelijke dan wel zuidelijke grenzen van kadastraal bekende percelen in dier voege dat:  
(...) van de kadastrale gemeente Noordzee V, sectie A, behoort dan wel behoren tot de gemeente- Noordwijk: nr. 19 (...)
De grens van de gemeente ligt voortaan 1km uit de kust, om precies te zijn gemeten vanaf de laagwaterlijn. Daarbuiten is de Noordzee niet bestuurlijk ingedeeld.
1991 De Wet algemene regels herindeling (Arhi) wordt van kracht. Artikel 3:
1. Een wijziging van de gemeentelijke indeling geschiedt bij wet.

2. Een grenscorrectie geschiedt:

a. bij gelijkluidende besluiten van de raden van de betrokken gemeenten;
b. bij besluit van provinciale staten;
c. bij algemene maatregel van bestuur of bij wet.
1998 3.576  ha land + 21 ha binnenwater + 1.590 ha buitenwater = 5.187 ha totaal 
2002 3.546  ha land + 17 ha binnenwater + 1.590 ha buitenwater = 5.153 ha totaal 
2004/5 3.541  ha land + 18 ha binnenwater + 1.595 ha buitenwater = 5.153 ha totaal 
2006/8 3.546  ha land + 18 ha binnenwater + 1.589 ha buitenwater = 5.153 ha totaal 
De oppervlakte aan buitenwater verdient nog even de aandacht. Volgens het CBS is dat de laatste 10 jaren bijna 1.600ha. We hebben in Noordwijk 13,5 km kustlijn, dan zou de gemeentegrens dus 1,177 km uit de kust liggen, terwijl het toch 1 km behoort te zijn. Een verklaring is dat in 1999 het CBS meldt dat als grens tussen land en buitenwater de gemiddelde hoogwaterlijn is aangehouden. En die grens ligt natuurlijk een stukje méér landinwaarts dan de laagwaterlijn, maar 177m? 
Het eerste betrouwbare cijfer, van 1832, scheelt dus erg weinig met dat van nu voor zover het land betreft maar in de tussentijd was de oppervlakte wel gegroeid en weer afgenomen. Er zijn buiten de twee grenswijzingen van 1969/70 ook nog wel enkele correcties geweest die daarvoor gezorgd kunnen hebben, maar het zal dan toch niet om meerdere hectaren gaan. Nog vrij recent in 2007, en ook in 2002 en 1991 waren er correcties met de gemeente Katwijk.
2009
20093.547  ha land,  17 ha binnenwater,  5.153 ha totaal  (CBS 01-01-2009)
2010Per 1 januari geeft de gemeente de volgende cijfers:
35,8 km2 land, 51,87 km2 totaal, 0,17 km2 binnenwater.

Home

Laatste update:  01-03-2010
Terug