HOME

Gouda - Den Haag

(Foto's, correcties en aanvullingen zijn welkom!)

Seinwezen (beveiliging Gouda - Den Haag)

Begin Gouda-Den Haag

HOME

Zeer omvangrijk is het goederenvervoer tussen Gouda en Den Haag nooit geweest.
De hofstad is tenslotte meer een bestuurlijk, dan een industrieel centrum. De spoorlijn heeft wel bijgedragen aan de economische ontwikkeling van plaatsen als Bleiswijk en Zoetermeer.

Goederenvervoer

Een beeld zoals dat tot in de jaren zeventig in heel Nederland voorkwam: een dieselloc die op een los- en laadplaats rangeert met enkele goederenwagens. Hier gebeurt dat in Zoetermeer Oost met loc 2451, die een tweeassige goederenwagen op zijn plaats zet. Op de achtergrond de opslagtanks voor propaangas, waarvoor de inhoud ook per spoor werd aangevoerd. De foto is gemaakt door F.J. Hoevenagel in Zoetermeer Oost op 31 juli 1975.
Interessante aanvullende informatie van Jan Innemee staat op deze pagina!
Voor de akkerbouwers en tuinders in Bleiswijk, Zevenhuizen en omliggende plaatsen was de spoorlijn een uitkomst. Steenkool, kunstmest en stro konden gemakkelijker worden aangevoerd, de agrarische producten sneller afgevoerd. Vooral tijdens de bietencampagne in het najaar was het druk op de los- en laadplaatsen.
In Zoetermeer profiteerde de zuivelfabriek Nutricia van het spoor: steenkool werd aangevoerd, condensmelk en melkpoeder afgevoerd. Verder kwam op de los- en laadplaats onder meer propaangas aan. De gasfabriek in Voorburg kreeg steenkool via een eigen spooraansluiting. Op de Binckhorst waren het de sloopbedrijven die wagens met schroot vulden. Voor het stukgoed van Van Gend en Loos reden tot in het begin van de jaren '80 aparte treinen.
vam moordrecht
Even na half acht 's avonds passeerde op werkdagen een VAM-trein uit de richting Den Haag de wissels van Moordrecht. Hier met loc 1214 en 21 wagens, op 22 juni 1979. Het vuil was niet (meer) afkomstig uit Den Haag, maar uit onder andere Delft en Schiedam.
3x2200 moordrecht
De samenstelling van deze goederentrein van de Binckhorst is nu ' historisch' te noemen. Ook de locs van de serie 2200 zijn uit de normale goederendienst verdrongen. Om tien voor half acht op de avond van 22 juni 1979 kwamen 2281+2206+2243 brullend langs 't Weegje (Moordrecht),
op weg naar Amsterdam Watergraafsmeer.
1000 in gouda
De buurtgoederentrein van de Binckhorst reed halverwege de jaren zeventig rond vier uur Gouda binnen. Op 29 april 1975 was loc 1004 de trekkracht. Toen heel 'gewoon'...
De verbetering van het wegennet, de opkomst van de vrachtauto en de komst van het aardgas betekenden de doodsteek voor de los- en laadplaatsen tussen Gouda en Den Haag. Vooral het wegvallen van het kolenvervoer uit Limburg leidde tot een sterke teruggang van het vervoer.
De sluitingen verliepen niet altijd zonder protest, zoals blijkt uit de correspondentie in NS-archieven over de los- en laadplaats Zevenhuizen-Moerkapelle. Zelfs Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland werden ingeschakeld. De akkerbouwers moesten veel hogere kosten maken om de suikerbieten naar Bleiswijk te brengen. De brandstofkosten waren echter zo schromelijk overdreven, dat het de NS weinig moeite kostte om die kritiek te pareren.
Ook de tractorenhandel Van Vliet zou de dupe zijn; hij ontving 'wekelijks gemiddeld twee wagens' met landbouwmachines uit Denemarken, Italië en Duitsland. De brief van de provincie was vergeefs: de minister gaf op 29 maart 1966 toestemming voor de sluiting van de los- en laadplaats.
Over de sluiting van Bleiswijk-Kruisweg (waar in de eerste helft van 1968 nog maar 43 wagens waren aangekomen) was minder discussie. De NS schrijft het ministerie van Verkeer en Waterstaat: ,,Ook de vooruitzichten voor het vervoer in de eerstkomende jaren zijn slecht.'' De jaarlijkse besparing op de exploitatie werd geraamd op 17.550 gulden en de investering in een nieuw aansluitwissel kon vervallen (besparing: 20.000 gulden). De resterende klanten werden verwezen naar de los- en laadplaats in Zoetermeer.

Goederenvervoer in cijfers

Zevenhuizen-Moerkapelle

De omvang ven het vervoer was in 1963:

De omvang ven het vervoer was in 1964:

Over het vervoer van suikerbieten zijn meer cijfers bekend:
1961 (94), 1962 (47), 1963 (51), 1964 (104), 1965 (94).


Bleiswijk-Kruisweg

De omvang ven het vervoer was in 1967:

De omvang ven het vervoer was in de eerste helft van 1968:

Gelukkig ging het lange tijd wel goed met het goederenvervoer via het op 2 januari 1968 geopende goederenstation Den Haag Binckhorst, zoals blijkt uit een overzicht van het jaar 1969:

Sluitingsdata los- en laadplaatsen Gouda - Den Haag:

Gasfabriek in Voorburg

In de tv-loze tijd maakte Polygoon veel van dit soort (film)opnamen voor de bioscopen. Op 14 maart 1938 werd de lens gericht op de aanleg van Rijksweg 12 bij Voorburg, gezien in de richting Utrecht.
Op de voorgrond de brug over de Vliet. Rechts staat de gasfabriek die in 1912 werd geopend, met een tweeassige kolenwagen bij de transportband naar de opslagbunker. De elektrificatie van de lijn Gouda - Den Haag is bijna voltooid; de portalen ogen nog nieuw.
Foto: gemeentearchief Voorburg.

 

station voorburg 1950

De losplaats van Voorburg in 1950, gezien uit het oosten. Klanten waren onder meer brandstoffenhandel Eigen Hulp en tegelhandel Koene.
Foto: gemeentearchief Voorburg.

Stoffig werk

De kolen die per spoor (of over het water) werden aangevoerd, volgden een omslachtige route in de gasfabriek. Na lossing via een transportband kwamen de kolen in een bunker terecht. Daar werd het zwarte goud in lorries gestort, die met de hand naar de fabriek werden gesleept. Een kraan hees de lorries op, waarna de lading opnieuw in een bunker werd gestort.
De kolensjouwers werkten soms 12 uur op een dag in een stoffige omgeving. 'Onaangenaam werk', noemen we dat tegenwoordig.

Goederentreinen Gouda - Den Haag (zomer 1961)

Wie de buurtgoederentrein van Gouda naar Den Haag wilde zien in de zomer van 1961, moest vroeg opstaan! In deze dienstregeling was de vertrektijd van dinsdag t/m zaterdag 4.55 uur.
Op maandag werden Bleiswijk en Zevenhuizen-Moerkapelle bediend door aparte treinen. De overige treinen betreffen lange-afstandsvervoer, waarbij 'fac' staat voor facultatief (rijdt alleen bij behoefte) en 'DL' voor dieselloc.

Bovenstaande pagina uit de goederendienstregeling per 28 mei 1961 is gescand door Hans de Vlaming uit Nieuwerkerk. Hij weet nog meer interessants te vertellen over de bediening van goederenstations rond Gouda:

,,In 1964 was alleen trein 4.6358 nog over. Deze trein vertrok als 4.6329 om 8.53 u. van Rotterdam Noord Goederen (Rtng), was van 9.07 tot 10.41 in Nieuwerkerk (Nwk) en arriveerde om 10.53 u. in Gouda (Gd), waarna verder als 4.6358 op de Haagse lijn tot Zoetermeer. Vervolgens als 4.6361 non-stop terug naar Gd en om 16.19 u. als 4.6336 naar Rtng (a.16.43 u.).
In mijn jeugd (periode 1963-1970) reed ik in de schoolvakanties vaak mee op de loc van 4.6329 als deze te Nwk rangeerde. Soms mocht ik ook zelf rijden, zoals de laatste trein met loc 2272 op 3 juni 1970. Op dagen dat ik naar school moest kon ik bij doorkomst van trein 4.6336 altijd wel zien welke loc er 's morgens op Nwk was geweest. Ik woonde in die tijd zo dicht langs de spoorlijn dat ik alle loc- en treinstelnummers vanuit de woonkamer kon lezen. Inmiddels ben ik enkele jaren geleden weer verhuisd, nog steeds met zicht op de spoorlijn, al wordt dat tegenwoordig door geluidsschermen beperkt. Terwijl ik dit typ, gaat loc 1723 met een stam dubbeldekkers voorbij in de richting Rotterdam...''

Wagenladingen per station 1963/1964

De meeste los- en laadplaatsen in de regio's Gouda en Den Haag werden in de jaren 1963 en 1964 bediend vanuit Rotterdam Noord Goederenstation. Dit overzicht maakt het belang duidelijk dat het kolenvervoer had voor NS. Door de groei van het aardgasnet zou dit snel veranderen. Tien jaar later was de helft van de losplaatsen in deze lijst gesloten wegens het verlies van het kolenvervoer.

(Zie ook goederenvervoer spoorlijn Leiden - Woerden)

1115 voorburg
Loc 1115 met de goederentrein naar Alphen, beladen met wasmachines en ander witgoed voor het magazijn van Zanussi,
in Voorburg op 8 mei 1987. Het hoge spoor in de richting Den Haag is dan al in dienst.
Foto: Raymond Kiès.
laatste mp zevenhuizen
De nachtmerrie bij elke fotojacht: een kruisende trein ontneemt het zicht op de gewenste prooi. Een herkansing was niet mogelijk, want het betreft hier de allerlaatste posttrein tussen Utrecht en Den Haag, vastgelegd bij Zevenhuizen door Raymond Kiès op 30 mei 1997.
siemens voorburg
Loc 2227 poseert voor de nieuwe vestiging van Siemens aan de Regulusweg in Den Haag. Het spoor is echter aangesloten op het emplacement Voorburg. Mogelijk is de foto in scène gezet: het gebouw is nog leeg en de rangeerder heeft een stropdas.... De foto is gemaakt in 1959. Het spoor naar Siemens is omstreeks 1991 opgebroken. Hier staat nu een kantoor van KPN.
Foto: gemeentearchief Den Haag / 0.83925.1
Sinds 31 maart 2008 is er geen regulier goederenvervoer meer op de Goudse lijn. Tot die tijd reed 's nachts en aan het begin van de avond een 6400 naar/van de werkplaats van Nedtrain in Leidschendam via de Nootdorpboog, Voorburg en Den Haag HS, zoals op 22 september 2006 in Ypenburg de 6403 met slechts een tweeasser.
Extra informatie bij deze foto, ook over de aanleg van de Zoetermeerlijn, staat op deze pagina
 
x
vertrek
aankomst
vertrek
aankomst
xStation
1963
1964
1963
1964
1963
1964
1963
1964
1963
1964
xDen Haag SS
5891
5897
328
273
2914
3721
154
54
2495
1849
xVoorburg
1563
1543
180
162
444
622
9
10
930
749
xLeiden Gdst
5288
4936
1125
1133
1857
1863
13
6
2293
1934
xHazerswoude-K
317
296
0
8
47
29
0
0
270
259
xAlphen a/d Rijn
2139
1931
78
111
571
557
46
10
1444
1253
xZwammerdam
228
168
173
110
2
7
0
1
53
50
xBodegraven
391
310
84
71
71
51
0
0
236
188
xWoerden
1408
1533
148
154
608
815
6
9
646
555
xZoetermeer
752
735
142
141
409
426
0
0
201
168
xBleiswijk-K
241
224
52
80
40
40
2
1
147
103
xZevenhuizen-M
202
257
52
109
82
83
1
1
67
65
xGouda
3859
3356
399
338
1185
1206
27
13
2248
1799
xOudewater
407
344
19
11
68
59
0
2
320
272
xWaddinxveen
565
554
30
69
125
146
20
9
390
330
xBoskoop
1443
1524
1037
1184
122
100
5
5
279
235
xNieuwerkerk
1044
829
12
9
131
61
2
5
899
754
xxbron: interne informatie NS/Het Utrechts Archief (940/84)

Spoorlijn Gouda - Den Haag
Totaal
Wagenladingen alg.
Kolen