|
Kanttekeningen bij het artikel
“Mijn treintafel” in magazine 35/4
In het overigens leuke en leerzame
artikelen van Jan Willem Leguit over de totstandkoming
van zijn modelbaan wil ik op één aspect toch wel wat
opmerken.
In zijn beschrijving van de voeding
van de scenery op blz. 16 van het magazine, beschrijft
hij dat hij dat een krachtige voeding heeft verkregen
door de wisselstroomuitgangen van de drie voedingen
parallel te schakelen. Hoewel dit op zich wel de
gewenste voedingssterkte geeft wil ik hier wel een
kanttekening bij plaatsen en nog meer een waarschuwing.
Wat is er namelijk aan de hand.
Voor wie het nog niet weet bestaat een transformator
minimaal uit een primaire en een secundaire spoel. In
schema’s als volgt weergegeven.
oud
nieuw
De wisselstroom die door de
primaire spoel gaat levert een wisselend magnetisch veld
op in het blikpakket en dat wisselend magnetisch veld
wekt op zijn beurt een wisselspanning op in de
secundaire spoel. De verhouding tussen het aantal
windingen van de primaire- en de secundaire spoel
bepaalt de mate van spanningstransitie. Standaard bij de
genoemde treinregelaars is de verhouding dan ook 220 :
14 dat wil zeggen om met een primaire spoel met
voldoende windingen om een lage stroomsterkte te houden
en voldoende magnetisch veld op te wekken 880 windingen
nodig is, dan moet de secundaire spoel om 14 volt te
krijgen, 56 windingen hebben. Dit even ter illustratie
van hoe een transformator werkt. Nou doet zich het
fenomeen voor dat een dergelijke transformator ook
andersom kan werken. Als op de spoel met 56 windingen
een wisselspanning van 14 volt wordt gezet, er in de
andere spoel met 880 windingen een spanning van 220 volt
wordt opgewekt.
Weergave uit TED 8 (Fp staat voor
treinregelaar)
Dit is de kern van mijn bezwaar van
het parallel schakelen van transformatoren. Als in een
dergelijke situatie één van de parallel geschakelde
trafo’s op het lichtnet wordt aangesloten, staat op de
polen van de netsteker van de andere trafo(‘s) 220 volt
(tegenwoordig zelfs meer). Dit levert gevaar op voor
elektrocutie. Nooit doen dus!
 In
1956 werd hier in de TED nr. 8 al voor dit risico
gewaarschuwd.
Er werd bijgaand schema getoond waarbij de
wisselstroomuitgangen per ongeluk parallel werd
geschakeld via metalen Trix schakelaars.
Een tweede gevaarlijke situatie doet zich voor als de
trafo’s tegengesteld gepoold zijn, dat wil zeggen dat de
uitgaande wisselspanningen in elkaars tegenfase zijn.
Dit is afhankelijk in welke stand de netstekers op het
stroomnet zijn aangesloten. In dat geval ontstaat
namelijk volledige kortsluiting bij beide trafo’s.
Kortom het parallel schakelen van trafo’s wil ik hierbij
ten stelligste afraden.
Ed Kegge
|
