|
|
Maniere ende Ordre die sijn Extie. verstaen heeft dat sal worden achtervolght int doen van de Nederduytsche Lessen in de Vniversiteyt tot Leyden/ tot onderrichtinghe ende bevorderinghe der ghene die hun ten dienste van den Lande sullen begheven tot oeffeninghe van het Ingenieurschap ende andere Mathematische consten. Tot Leyden,
|
|
Sijne Extie. heeft tot dienst van de Landen/ ende bevoorderinghe der gene die hun tot oeffeninghe van het Ingenieurschap sullen begheven/ oorboor verstaen/ sekere ordre ghevolght te worden in de leeringe diemen daer af in de Academie tot Leyden doen sal/ als volght: I. De meyninghe is/ dat men den toehoorders/ soo haest als mogelijck is/ sal brenghen om met der daet het Landt als Ingenieurs te connen dienen. Hier toe sal men leeren de Arithmeticque ofte het tellen/ e‾n het landtmeten: maer alleenlijck van elck soo veel/ als tot het dadelijck gemeyne Ingenieurschap noodich is: Die so verre ghecomen zijn/ hebbense alsdan lust de diepsinnighe dingen grondelijcker t'ondersoecken/ dat sullen sy moghen doen. Dit is van de sake int ghemeen gheseyt/ waer af breeder verclaringhe ghedaen wordt/ als volght: II. In de telling sullen gheleert worden de vier specien int geheel ghetal/ int ghebroken ghetal/ ende |
|
in thiende-tal: mitsgaders den Regel van Dryen in elck der selve ghetalen. III. In de voorsz. telling wel vast ende seker ervaren zijnde/ sy connen ghenoech tellen tot het gene in de gemeyne Ingenieurschap noodich is/ ende sullen comen aent landtmeten op papier/ Landtmetersche wijse/ waer by te verstaen is/ dat men niet en sal leeren deur eenige ghegeven linien/ ander linien vinden/ maer alleenlijck deur ghemeten linien met de cleyne voetmaet/ het inhoudt van't plat te vinden/ ghebruyckende daer toe rekeninge der thiende. IIII. Het meten des rondts met de gedeelt‾e van dien aengaende/ voorts het vlack des cloots der Formen ghenaemt Ellipsis, Parabola, Hyperbole, ende diergelijcke/ dat en is hier niet noodich/ want het den Ingenieurs seer selden te vooren comt sulcke metinge te moeten doen/ maer alleenlick sullense leeren meten rechtlinighe platten/ daer nae cromlinighe landtmetersche wijse/ metende alsoo een selve plat deur verscheyden verdeelinghe/ als in dryehoecken oft ander platten/ om te sien hoe't een besluyt met het ander overcomt. |
|
|
V. Daer nae sal volghen het meten op papier van Dijcken/ Wallen ende Aerdewercken/ te weten/ hoe veel schachten oft voeten een voorghestelde Wal oft hoop aerden in heeft. VI. Int meten op papier alsoo ghenoech ervaren wesende/ ende deur't cleyn verstaende watter int groot moet gedaen zijn/ soo sal men comen tot de dadelicke landtmeting int veldt/ hun wijsende hoe men in plaets van regel/ passer ende winckelhaeck op papier/ ander ghereetschap op't veldt ghebruyckt/ streckende nochtans tot dierghelijcken eynde. Sullen oock dadelijck leeren moeten de hooghde ende breedde van Wallen/ met het lichamelijck inhoudt van dien/ als hoe veel schachten oft voeten aerde daer in begrepen zijn. VII. Daer nae sullense leeren op papier teeckenen den omtreck der landen diese alsoo gemeten hebben/ ende wederom verkeert/ een plat op papier ghegheven zijnde/ t'selve met aenwijsende baken opt veldt te teeckenen. VIII. Hier in genoech ervaren wesende/ sullen bequaem |
|
zijn om tot de Fortificatie oft Stercktebouwing te comen/ waer toe bereyt sullen worden/ houten oft aerden botsen van Schantsen ende Bolwercken/ ende daer mede gheleert hebbende de eyghen namen/ soo sal het trecken van planten oft grontteyckeninghen van Steden heurlieden licht vallen/ t'welck men hun aen Steden oock dadelijck sal doen te werck stellen. IX. Sy sullen oock teeckenen op papier den omtreck van Schantsen oft Steden/ met vier/ vijf/ ende meer Bolwercken/ waer af men alsdan henlieden de maten sal gheven/ Ende sullen daer nae sulcke sterckten opt veldt teeckenen met baken. X. Dus verre gecomen zijnde/ sullen moghen in de Somer trecken nae 't Leger/ oft ter plaetsen daer sterckten ghebouwt worden/ twelck den ghenen best gheleghen sal zijn/ die als Soldaten in dienst wesende/ dan te velde moeten comen/ ende sien daer de sake selfs/ jae helpen die met der daet bevoorderen. XI. Ende daer toe ghecomen wesende datse t'landt alsoo oorbooren dienst connen doen/ sullen hen- |
|
| lieden/ die willen/ des Winters tot Leyden moghen oeffenen/ als vooren gheseyt is/ in diepsinnigher stoffen/ die daer gheleert sullen worden/ om tot alle saken den Ingenieurs ontmoetende/ noch vaster ende volcomelijcker voorsien te wesen. XII. De Lessen van telling ende meting op papier sullen een half ure lanck ghedaen worden int ghemeyn: D'ander halve ure sal volbrocht worden met elcken int bysonder te beantwoorden/ ende onderwijsen van t'ghene sy vraghen/ ende uyt de ghemeyne Lessen niet verstaen en hebben. XIII. Ende want de ghene die dadelijck met Ingenieurs handel ommegaen/ met malcander gheen Latijn en spreken/ oft ymmers seer selden/ maer dat men in elck landt/ des landts sprake ghebruyckt/ soo en sullen dese Lessen niet in Latijn/ Fransoys/ oft ander talen gedaen worden/ maer alleenlijck in Duytsch. |
Stevin en de Ingenieursschool 
top