Een groene omgeving brengt mensen rust. Dat kan puur natuur zijn, maar ook een groene kamer. In theaters vinden we soms nog een 'Green Room', een wachtkamer voor nerveuze acteurs. Hoe en waarom dit zo werkt is moeilijk aan te geven.
Appelleert het aan een diep in onze genen verankerde voorkeur voor een natuurlijke omgeving waaruit we als soort zijn voortgekomen? Of heeft het met de specifieke golflengte (530 nm) van groen licht te maken? Zou allemaal kunnen, maar we komen vrijwel nergens in de natuur zo'n verzadigde tint groen tegen. Geen boom zo groen of er zit wel een bruin, oker of anderskleurig vlekje aan. Bovendien spelen licht en donker nog een belangrijke rol.
En gaat er van het ruisen van de zee, of het blauw van een windstil bergmeer onder een onbewolkte zomerse lucht ook niet iets bijzonder rustgevends uit?
Wat ik maar zeggen wil: kleur levert misschien een bijdrage aan hoe we ons voelen, maar is niet het allesbepalende aspect. Er moeten andere facetten bestaan die een rol spelen.
Violet is de mengkleur van rood en blauw. Toevallig (?) blijken dit de twee favoriete kleuren van de respondenten te zijn: blauw scoort 29 procent en rood 26 procent. Bekijken we het per geslacht, dan blijkt dat vrouwen rood als favoriete kleur te hebben (28%) en mannen blauw (50%). Als tweede kiezen vrouwen blauw (24%) en mannen rood (17%).
Mengen we dit, dan zou je verwachten dat violet op de derde plaats komt.
En jawel, dat is het geval (14%). Bij de mannen is violet goed voor 9 procent (samen met groen) en bij vrouwen gaat het om 19 procent.
Overigens komt violet ook op de derde plaats als het gaat om de lelijkste kleur.
Op de één of andere manier roept de kleur dus nogal tegenstrijdige gevoelens op: het is geliefd, maar wordt ook verafschuwd.
Er zijn een paar concepten waarin het een vooraanstaande rol speelt: 'vooruitgang' en 'trots' bijvoorbeeld..
De schilderkunst begint in bruin. De meeste bruinachtige pigmenten liggen bij wijze van spreken voor het oprapen. In mijn vorige blog heb ik geschreven over de okergroeven bij Rustrel in de Provence.
Je wandelt daar letterlijk door een kleurdoos, of over een schilderspalet...
Geen wonder dat bruintinten de eerste kleuren waren die schilders gebruikten. We vinden ze terug in de grotschilderingen van Lascaux, Altimera en andere plaatsen. Niet alleen in Europa trouwens, maar op alle continenten maakten jagers en verzamelaars muurschilderingen.
NOGMAALS OVER LIEFDE, WOEDE EN VRIENDSCHAP...
Eerder zagen we al dat er een aantal verschillen bestaan tussen de favoriete kleuren van vrouwen en mannen. Ook op het concept technologie waren er duidelijke verschillen. Hoe zit dat met leeftijd? Eén respondent schreef dat hij vroeger vooral van felle kleuren hield, maar naarmate hij ouder werd, zwakte die voorkeur af. Wanneer we echter kijken naar de verschillen tussen leeftijdsgroepen, dan blijken er bij een aantal concepten inderdaad sprake van significante verschillen, maar juist niet op de vraag naar favoriete kleur. Evenmin trouwens bij de lelijkste kleur.
De respondent die aangaf dat hij vroeger een sterke voorkeur voor felle kleuren had spreekt dus op persoonlijke titel, maar is niet representatief voor een universeel verschijnsel.
Je zou ook verwachten dat er verschillen optreden bij begrippen als jeugd en ouderdom. Mijn veronderstelling was althans dat jongeren ouderdom als saaier en grijzer zouden zien dan ouderen zichzelf en dat omgekeerd, ouderen 'jeugd' met andere kleuren zouden 'waarderen' dan jongeren.
Dat bleek niet zo.
Bij welke begrippen was wel sprake van significant verschil?
Nogmaals liefde
We zagen dat liefde overwegend rood kleurt. Toch zijn er grote verschillen tussen de leeftijdsgroepen.
Er zijn vijf groepen gevormd op basis van leeftijd:
Grafiek 32 – liefde leeftijdsgroep 1
Grafiek 33 – liefde leeftijdsgroep 5
Naarmate respondenten ouder zijn geven zij steeds minder rood als kleurassociatie bij liefde. Bij groep 1 kiest 94% voor rood; bij de groep boven de 50 jaar is dit nog maar 67%. We zien met het stijgen van de leeftijd een toename van geel, oranje en (vooral bij de oudste groep) blauw.
Woede
We zien dat ook bij woede. Ouderen associëren veel meer kleuren met de begrippen. Jongeren kiezen nog heel duidelijk in grote getale voor één kleur die cultureel gezien sterk met het begrip is verbonden. Ook ouderen kiezen nog vaak voor die kleur, maar deze wordt aangevuld met kleuren die misschien gebaseerd zijn op meer persoonlijke associaties.
Grafiek 34 – woede leeftijdsgroep 1
Grafiek 35 – woede leeftijdsgroep 5
Kunnen we daaruit concluderen dat liefde en woede kleurrijkere emoties zijn naarmate mensen ouder worden?
Andere concepten waarop significante verschillen tussen de verschillende groepen bestaan zijn o.a.
Vriendschap
Interessant is het verschil bij vriendschap.
Grafiek 36 – vriendschap leeftijdsgroep 1
Grafiek 37 – vriendschap leeftijdsgroep 5
Geel en oranje zijn bij de jongeren voor ruim de helft van de respondenten de eerste associatie bij vriendschap. Naarmate men ouder wordt neemt de voorkeur voor geel en oranje af en neemt die voor blauw en groen toe. Bij de oudste groep bedraagt dit meer dan de helft.
Je zou de grafiek van groep 5 misschien kunnen beschouwen als een omkering van de groep van de allerjongste respondenten.
©2020 Willem Visser / ontwerp: BEELD&TAAL txtpro*nl