Iedereen kent de Gay Pride, maar niet iedereen weet wat Roze Zaterdag is. Je zou kunnen zeggen dat Roze Zaterdag (RZ) de oudste Pride van Nederland is én een meer demonstratief karakter heeft weten te behouden. RZ wordt sinds 1981 elk jaar in een andere stad gehouden - dus niet alleen in Amsterdam maar ook ver buiten de Randstad.
De eerste homodemonstraties werden gehouden in de zeventiger jaren van de vorige eeuw - ook in Nederland. Op 25 juni 1977 liep ik mee in Amsterdam met de allereerste "roze zaterdag" ooit, die toen nog niet zo heette en een protest was van lesbische activisten. Internationale homobevrijdings- en solidariteitsdag, dat was de naam. De demonstratie - "LIEVER EEN MIETJE DAN EEN HYPOCRIETJE" - was georganiseerd door de Lesbische Internationale Alliantie naar aanleiding van het intrekken
van de anti-discriminatiewet in Miami (Florida). Ook in 1978, 1979 en 1980 was Amsterdam de organiserende stad. Sindsdien trekt de RZ jaarlijks naar een andere stad.
De naam "Roze Zaterdag" is bedacht door actiegroep RoZa uit Limburg. Op 14 april 1979 werd in Roermond gedemonstreerd tegen uitlatingen van bisschop Gijsen dat homo's geen volwaardige leden van de katholieke kerk konden zijn. De actiedag - "GIJSEN, FLIKKER OP!" - viel min of meer toevallig in de Goede Week. Vandaar: Witte Donderdag, Goede Vrijdag en ... Roze Zaterdag. Dit is dus de enige echte eerste RZ.
Tegenwoordig wordt RZ gehouden in de maand juni - Pride Month. Dat is ter herinnering aan de politie-inval, juni 1969, in homobar Stonewall Inn (New York). Homoseksualiteit was toen in bijna de hele VS illegaal. Na jarenlange treiterijen en agressief politiegeweld, vochten klanten van de bar - voor het eerst - terug. De Stonewall-rellen die vijf dagen aanhielden, worden gezien als het begin van homo-activisme. Een jaar later, 28 juni 1970, was in New York de eerste Pride Parade ter wereld. Sinds 1996
staat in Nederland de eerste zaterdag van augustus in het
teken van de Canal Parade, het populaire onderdeel van Amsterdam Pride dat bijna een miljoen bezoekers naar de hoofdstad trekt.
In 2019 werd tijdens Pride Amsterdam met het thema REMEMBER THE PAST, CREATE THE FUTURE stilgestaan bij de Stonewall-rellen, vijftig jaar eerder. -foto's! |