Inleiding:
Gluconeogenese : de
vorming van glucose uit eiwitten en vetten onder invloed van het hormoon
cortisol (hydrocortison ) uit de bijnierschors.
Hoewel de gluconeogenese niet exact het
omgekeerde is van de glycolyse , deelt de gluconeogenese veel enzymen van
de glycolyse en de citroenzuurcyclus.
De gluconeogenese voorziet in glucose wanneer er sprake is van schaarsheid
aan glucose in de cellen
( met name de cellen in het brein ) en wanneer de
melkzuur -( lactaat ) spiegel stijgt. Glucose wordt alleen gevormd in de
lever en de nieren , omdat deze het enzym glucose-6-fosfatase bevatten die
glucose-6-fosfaat moeten omzetten tot glucose.
Glucose
is essentieel voor het brein, zenuwstelsel en andere weefsels. Het
menselijk lichaam heeft ongeveer 160 gram glucose per dag nodig. Het brein
heeft hiervan 120 gram nodig.
De gluconeogenese volgt 7 stappen van de
glycolyse in omgekeerde volgorde. De drie onomkeerbare stappen in de
glycolyse ( pyruvate kinase, phosphofructokinase en hexokinase ) worden in
de gluconeogenese door andere enzymen uitgevoerd.( pyruvate carboxylase en
PEP-carboxy kinase; fructose bis-phosphatase en glucose-6-phosphatase
).
Regulatie die bepaald of glycolyse of gluconeogenese plaatsvindt is
essentieel. Glycolyse levert 2 ATP op; terwijl gluconeogese het equivalent
van 4 ATP verbruikt.
Het hormoon glucagon signaleert een te laag glucose
gehalte in het bloed , laat de glycolyse stoppen en activeert de
gluconeogenese.
De enzymen:
De reacties zijn enzym gekatalyseerd, waarbij de volgende
enzymen een rol spelen:
- Pyruvate Carboxylase
Synoniemen: Pyruvic carboxylase
ExPASy:
EC 6.4.1.1
ATP + pyruvate + HCO3 -
<> ADP + phosphate + oxaloacetate
C10H16N5O13P3
+ C3H4O3 + CHO3-
<=> C10H15N5O10P2
+ H3O4P + C4H4O5
Human Genetic Disease:
Pyruvate
Carboxilase Deficiency
Synoniemen: PC Deficiency; Ataxia with lactic acidosis II; Leigh
Syndrome due to Pyruvate Carboxylase Def.; Leigh Necrotizing
Encephalopathy due to pyruvate carboxylase deficiency
OMIM:
266150
OMIM:
Clinical Synopsis
e-Medicine:
Pyruvate Carboxylase Deficiency
- Phosphoenolpyruvate carboxykinase (GTP)
Synoniemen: Phosphopyruvate carboxylase, Phosphoenolpyruvate carboxylase, Phosphoenolpyruvate
carboxykinase, PEP carboxykinase, PEPCK.
ExPASY:
EC 4.1.1.32
GTP + oxaloacetate <> GDP +
phosphoenolpyruvate + CO2
C10H16N5O14P3
+ C4H4O5 <=> C10H15N5O11P2
+ C3H5O6P + CO2
Human Genetic Disease:
Phosphoenolpyruvate
carboxykinase deficiency ( PEPCK deficiency )
OMIM:
261650
OMIM:
Clinical Synopsis
- Phosphopyruvate hydratase
Synoniemen: Enolase,
2-phosphoglycerate dehydratase
ExPASy:
EC 4.2.1.11
2-phospho-D-glycerate <=>
phosphoenolpyruvate + H2O
C3H7O7P <=> C3H5O6P
+ H2O
- Phosphoglycerate mutase
Synoniemen: Phosphoglycerate phosphomutase,
Phosphoglyceromutase, PGAM.
ExPASy:
EC 5.4.2.1
2-phospho-D-glycerate + 2,3-diphosphoglycerate
<=> 3-phospho-D-glycerate + 2,3-diphosphoglycerate
C3H7O7P <=> C3H7O7P
Human Genetic Disease(s):
Phosphoglycerate mutase deficiency
OMIM:
Myopathy due to phosphoglycerate mutase deficiency
OMIM:
Clinical synopsis
- Phosphoglycerate kinase
ExPASy:
EC 2.7.2.3
ATP + 3-phospho-D-glycerate <=> ADP +
3-phospho-D-glyceroyl phosphate
C10H16N5O13P3
+
C3H7O7P <=>
C10H15N5O10P2
+ C3H8O10P2
Human Genetic Disease(s):
Phosphoglycerate kinase
deficiëntie
OMIM:
311800OMIM:
Clinical Synopsis
- Glyceraldehyde 3-phosphate
dehydrogenase ( phosphorylating ).
Enzym synoniemen: NAD-dependent
glyceraldehyde-3-phosphate dehydrogenase, Triosephosphate dehydrogenase,
GAPDH.
ExPASy:
EC 1.2.1.12
D-glyceraldehyde 3-phosphate + phosphate + NAD+
<=> 3-phospho-D-glyceroyl phosphate + NADH
C3H7O6P +
H3O4P + C21H28N7O14P2
<=> C3H8O10P2 +
C21H29N7O14P2
- Triose phosphate isomerase
Enzym synoniemen: Triosephosphate
mutase, Triose phosphoisomerase, Phosphotriose isomerase.
ExPASy:
EC 5.3.1.1
D-glyceraldehyde 3-phosphate <=> glycerone
phosphate
C3H7O6P <=>
C3H7O6P
Human Genetic Disease:
Triosephosphate isomerase
deficiency
OMIM:
Triosephosphate isomerase deficiency ( Hemolytic anemia due to
triosephosphate isomerase deficiency )
OMIM:
Clinical synopsis
- Fructose biphosphate aldolase
Enzym synoniemen: Aldolase,
Fructose-1,6-bisphosphate triosephosphate-lyase.
ExPASy:
EC 4.1.2.13
D-fructose 1,6-bisphosphate <=> glycerone
phosphate + D-glyceraldehyde 3-phosphate
C6H14O12P2
<=> C3H7O6P + C3H7O6P
Human Genetic Disease(s):
Heriditaire
fructose intolerantie
Synoniemen: Fructosemie;
fructose-1-phosphate aldolase deficiency;
Fructose-1,6-biphosphate
aldolase deficiency; Aldolase B deficiency.
OMIM:
229600 ( Fructose intolerance )
Omim:
Clinical Synopsis
e-Medicine:
Fructose 1-Phosphate Aldolase Deficiency (Fructose Intolerance)
Aldolase A
Deficiency
Synoniemen: erythrocyte Aldolase
Deficiency with nonspherocytic hemolytic anemia
OMIM:
103850 ( Hemolytic anemia due to aldolase A deficiency )
Omim:
Clinical Synopsis
-
Fructose-bisphosphatase
Synoniemen: Fructose-1,6-bisphosphatase,
Hexosediphosphatase
ExPASy:
EC 3.1.3.11
D-fructose 1,6-bisphosphate + H2O <=>
D-fructose 6-phosphate + phosphate
C6H14O12P2
+ H2O <=> C6H13O9P + H3O4P
Human Genetic Disease(s):
Fructose-1,6-bisphosphatase
deficiency
OMIM:
229700
OMIM:
Clinical Synopsis
-
Glucose-6-phosphate isomerase
Synoniemen voor dit enzym zijn: Phosphoglucose isomerase,
Phosphohexose isomerase, Phosphohexomutase, Oxoisomerase,
Hexosephosphate isomerase, Hexose monophosphate isomerase,
Phosphosaccharomutase, Phosphoglucoisomerase, Phosphohexoisomerase.
ExPASy:
EC 5.3.1.9
D-glucose 6-phosphate <=> D-fructose 6-phosphate
C6H13O9P
<=> C6H13O9P
Human Genetic Disease:
Glucose-6-phosphate isomerase deficiency
OMIM:
Hemolytic anemia due to phosphoglucose isomerase deficiency
OMIM:
Clinical Synopsis
-
Glucose-6-phosphatase
ExPASy:
EC 3.1.3.9
D-glucose 6-phosphate + H2O <=>
D-glucose + phosphate
C6H13O9P
+ H2O <=> C6H12O6 + H3O4P
Human Genetic Disease:
Glycogen Storage Disease I
Synoniemen: Von Gierke Disease;
Glucose-6-phosphatase deficiency; Hepatorenal Glycogenosis
OMIM:
232200
OMIM:
Clinical Synopsis
e-Medicine:
Glycogen Storage Disease Type I
Who Named It?:
Edgar Otto Conrad von Gierke
Overzicht Gluconeogenese:

 |
Introduction in
gluconeogenesis |
 |
Hoofdmenu |
|