gewijzigd: 12 juni 1998

Serviesgeld

De serviesgelden zijn de uitgaven van de stad aan het bataljon voor de soldaten. De gemeente krijgt hiervoor geld van …. Die ontvangsten worden ordonnanties genoemd.

Het woord 'servies' is ontleend aan het Franse woord service. Van het woord zijn hier twee betekenissen van toepassing:

Datgene wat een burger een bij hem ingekwartierd militair moet verstrekken.
Geld dat aan militairen wordt toegekend, om de burgers bij wie zij zijn ingekwartierd, te betalen; vergoeding aan burgers bij wie militairen zijn ingekwartierd (Knuttel: 1322).

De tweede betekenis heeft ongetwijfeld betrekking op een latere periode, waarin meer formeel geregeld is.

Het woord servies wordt ook samengesteld gebruikt: serviesgeld, servitiegeld en zelfs serviesstroo (Knuttel: 1322). Uit de servieslijsten kan een overzicht worden samengesteld van de plaatsen waar elk regiment 'in garnizoen' is geweest en hoe lang dat verblijf heeft geduurd. In het jaar 1784 betaalt de 'servitiemeester der stad Nijmegen' aan de daar gelegerde militairen:

	Uijtgave
	Tot voldoening van het servitie geld aan het garnisoen binnen Nijmegen betaald volgens bijsijnde quitantien als:
No 1^e	Aan de twee Eerste Esquadrons van het Regiment Cavallerie van den Generaal Major van der Hoop van den 1 January tot en met den 15 May 1784	f 693 - 3 - 9
2^e	Aan de twee Esquadrons Carabiniers van het Lijf Regiment van Zijne Doorlugtigste Hoogheid den Heere Prince van Orange en Nassau … van den 20 May tot en met den 8 November 1784	f 735 - 5 - 4
3^e	Aan het Regiment van den Gen: Major van der Hoop van den 16 November tot en met den 31 Decem: 1784	f 462 - 9 - 9
4^e	Aan het Eerste en Tweede Battaillon van het Regim: van zijne Doorl: Hoogheid den Heere Collonel Erfprince van Orange Nassau van den 1 January tot en met den 13 May 1784	f 1870 - 9 - 14
5^e	Aan het Eerste Bataillon van het Regim: Zwitzers van den Lieutenant Generaal Escher van den 1 January tot en met den 13 May 1784	f 1481 - ,, - 6
6^e	Aan het tweede Battaillon van voorschreeve Regiment van den 1^e Januarij tot en met den 14 May 1784	f 1473 - 9 - 5
7^e	Aan het Eerste Battaillon van het Tweede Regiment van den Heere Lieutenant Generaal Furst van Waldek van 1^e Januarij tot en met den 21 December 1784	f 2491 - 6 - 5
8^e	Aan het Tweede Battaillon van voorschreeve Regiment van 1^e Januarij tot en met den 21 December 1784	f 2472 - 17 - 4 3/8
	Debet est 11680 - . - 5 3/8	f 11680 - 11 - 5 3/8
	Transport	f 11680 - 11 - 5 3/8
No 9^e	Aan het Eerste Battaillon van het Regiment van den Generaal Grave Envie van den 15 Maij tot en met den 19 Augustus 1784	663 - 12 - ,,
10^e	Aan het eerste Battaillon van het Regiment van den Generaal Major Douglas van den 15 Maij tot en met den 31 December 1784	1626 - 5 - 11 5/6
11^e	Aan het Eerste Battaillon van den Lieutenant Generaal van Raders van den 7 November tot en met den 31 December 1784	384 - 6 - 10
12^e	Aan de Compagnie Artillerie van den Collonel Commandant du Pont van den 1 Januarij tot en met den 12 May 1784	388 - 4 - 6
13^e	Aan de Compagnie Artillerie van den Lieutenant Collonel D: Amman van den 13 May tot en met den 6 November 1784	329 - 5 - 14 4/6
14^e	Aan de Compagnie Artillerie van den Collonel W. van Maurik van den 14 November tot en met den 31 December 1784	65 - 19 - 2 2/3
15^e	Aan het eerste Battaillon van het Regiment van den Lieutenant Generaal van Raders van den 1 Januarij tot en met den 19 dito 1785	170 - 8 - ,,
		f 15308 - 18 - ,,

Bron: OAN 3020

De genoemde bedragen zijn in guldens, stuivers en duiten (penningen). Er gaan 16 penningen in een stuiver en 35 stuivers in een gulden. In de uitgaven worden een bedrag per bataljon genoemd. De serviesgelden per persoon staan in een servieslijst van het Waldeck regiment zelf.

Servis Liste van 't 2^de Battaillon van 't 2e Regiment van

den Hr. Lieut. General Furst van Waldeck van d: 1^e Januari tot 21^e April 1777 Zijnde 110 Daegen.

Lijf Compagnie	2 Capitains à f8 11 14	17	3	12
	1. Prem: Lieutenant	5	11	8 3/16
	1: Sous Lieutenant	7	3	1
	2 Sergeanten à f2 8 2	4	16	4
	51 Gemeenen à f1 14 6	87	18	2
Heer Colonel van Loriol	1 Capitain	8	11	14
	1 Lieutenant	5	14	8 3/16
	1 Vaendrig	7	3	1 6/16
	2 Sergeanten à f2 8 2	4	16	4
	46 Gemeenen à f1 14 6	79	1	4
Heer Major Graef van Hohenlohe	1 Capitain	8	11	14
	1 Lieutenant	5	14	8 3/16
	1 Vaendrig	7	3	1 6/16
	2 Sergeanten à f2 8 2	4	16	4
	46 Gemeenen à f1 14 6	79	1	4
Heer Major von Pentz	1 Capitain	8	11	14
	1 Lieutenant	5	14	8 3/16
	1 Vaendrig	7	3	1 6/16
	2 Sergeanten à f2 8 2	4	16	4
	46 Gemeenen à f1 14 6	79	1	4
Heer Lieut: Colonel von Jacquin	1 Capitain	8	11	14
	1 Lieutenant	5	14	8 3/16
	1 Vaendrig	7	3	1 6/16
	2 Sergeanten à f2 8 2	4	16	4
	46 Gemeenen à f1 14 6	79	1	4
Heer Major Battilly	1 Capitain	8	11	14
	1 Lieutenant	5	14	8 3/16
	1 Vaendrig	7	3	1 6/16
	2 Sergeanten à f2 8 2	4	16	4
	46 Gemeenen à f1 14 6	79	1	4
Heer Capitain von Biela	1 Capitain	8	11	14
	1 Lieutenant	5	14	8 3/16
	1 Vaendrig	7	3	1 6/16
	2 Sergeanten à f2 8 2	4	16	4
	46 Gemeenen à f1 14 6	79	1	4
	1 Adjudant	7	3	1 6/16
	1 Chirurgijn Major	2	8	2
	Summa	764	3	12 ./16

Bron: OAN 3013

No 6. Serviee Lijst van het Tweede Regiment Infanterie van de Heere Lieutenant Generaal Furst van Waldeck; het Eerste Bataillon gereekend van den 19^de Junij aff, bedraagende 200 Daagen, en het Tweede van den 17^de Junij, zijnde 198 Daagen tot den 31de December 1783 incluis, binnen het Guarnisoen van Nijmegen.

Eerste Bataillon

Lijff Compagnie	Lieut: Gen: Furst v. Waldeck als Captijn à 1 A… 9 Pen:	15	12	8
	Captijn Commandant	15	12	8
	Pr: Lieutenant à 1 - 21/32	10	8	3 1/4
	Vaendrig à 1 - 4 13/16	13	.	2 1/2
	2 Sergeanten à 7 Pen:, ieder f4 7 8	8	15	.
	51 Gemeene à 9 Pen: ieder f3 2 8	159	7	8
Gener: Major v. Hadel	Captijn Effect:	15	12	8
	Lieutenant	10	8	3 1/4
	Vaendrig	13	.	2 1/2
	2 Sergeanten	8	15	.
	46 Gemeene	143	15	.
Gener: Major v. Pentz	Captijn Effective	15	12	8
	Lieutenant	10	8	3 1/4
	Vaendrig	13	.	2 1/2
	2 Sergeanten	8	15	.
	46 Gemeene	143	15	.
Coll: Command: v. Asseliet(?)	Captijn Effective	15	12	8
	Captijn Commandant	10	8	3 1/4
	Vaendrig	13	.	2 1/2
	2 Sergeanten	8	15	.
	46 Gemeene	143	15	.
Collonel v. Nostitz	Captijn Effective	15	12	8
	Captijn Commandant	10	8	3 1/4
	Vaendrig	13	.	2 1/2
	2 Sergeanten	8	15	.
	46 Gemeene	143	15	.
Lieut: Coll: v. Minnigerode	Captijn Effective	15	12	8
	Captijn Commandant	10	8	3 1/4
	Vaendrig	13	.	2 1/2
	2 Sergeanten	8	15	.
	46 Gemeene	143	15	.
Captijn Meisner	Captijn Effective	15	12	8
	Lieutenant	10	8	3 1/4
	Vaendrig	13	.	2 1/2
	2 Sergeanten	8	15	.
	46 Gemeene	143	15	.
Voor den Adjudant		13	.	2 1/2
Voor den Predikant		13	.	2 1/2
Chirurgijn Major		4	7	8
	Summa	1402	8	13 1/4

No 7 Tweede Bataillon

Lijff Compagnie	Lieut: Gen: Fürst v. Waldeck als Captijn	15	9	6
	Captijn Commandant	15	9	6
	Lieutenant	10	6	1 15/16
	Vaendrig	12	17	8 7/8
	2 Sergeanten ieder f4 6 10	8	13	4
	51 Gemeene ieder f3 1 14	197	19	10
General Major von Loriol	Capitain Effective	15	9	16
	Lieutenant	10	6	1 15/16
	Vaendrig	12	17	8 7/8
	2 Sergeanten	8	13	4
	46 Gemeene	142	6	4
Lieut: Coll: Graaf von Hohenlohe	Capit: Effective	15	9	6
	Capt: Commandant	10	6	1 15/16
	Vaendrig	12	17	8 7/8
	2 Sergeanten	8	13	4
	46 Gemeene	142	6	4
Major von Pentz	Captijn Effective	15	9	6
	Lieutenant	10	6	1 15/16
	Vaendrig	12	17	8 7/8
	2 Sergeanten	8	13	4
	46 Gemeene	142	6	4
Major v. Thermo	Captijn Effective	15	9	6
	Capt: Commandant	10	6	1 15/16
	Vaendrig	12	17	8 7/8
	2 Sergeanten	8	13	4
	46 Gemeene	142	6	4
Lieut: Coll: Jacquin	Capitain Effective	15	9	6
	Lieutenant	10	6	1 15/16
	Vaendrig	12	17	8 7/8
	2 Sergeanten	8	13	4
	46 Gemeene	142	6	4
Major Battilly	Captijn Effective	15	9	6
	Lieutenant	10	6	1 15/16
	Vaendrig	12	17	8 7/8
	2 Sergeanten	8	13	4
	46 Gemeene	142	6	4
Voor den Adjudant		12	17	8 4/8
Voor den Chirurgijn Major		4	6	10
	Summa	f1375	10	12 9/16
	Totaal van 't Eerste Bataillon	f1402	8	13 1/4
	Summa Summarum	f2777	19	9 13/16

OAN 3019

Bronnen:

Knuttel, J.A.N.

1936 Woordenboek der Nederlandsche Taal, 's-Gravenhage/Leiden: Nijhoff/Sijthoff (GA Nijmegen)

Waldeck

top